ANTWERPEN / AMSTERDAM – In de nasleep van de recente censuur van Mark Twains roman Huckleberry Finn heeft uitgeverij De Bezige Bij te kennen gegeven hetzelfde van plan te zijn met enkele van de meest gelezen romans uit ons eigen taalgebied. Eerste slachtoffer wordt ‘Het verdriet van België’, het magnum opus van de betreurde auteur Hugo Claus.
Onlangs ontstond wereldwijd enige ophef toen bekend raakte dat de Amerikaanse uitgeverij NewSouthBooks een gecensureerde versie van Huckleberry Finn wil uitbrengen, de klassieke schelmenroman van Mark Twain uit 1884. De uitgeverij uit Alabama nam al langere tijd grote aanstoot aan het veelvuldige gebruik van de woorden ‘nigger’ en ‘injun’ (‘neger’ en ‘indiaan’, nvdr.) in de roman en heeft in de herwerkte versie beide woorden vervangen door het neutralere ‘slave’ (‘slaaf’, nvdr.). Door denigrerende en mogelijk kwetsende termen te verwijderen, hoopt de uitgeverij het boek op een veilige manier leesbaar te maken voor, onder anderen, de schoolgaande jeugd.
Het vernieuwende initiatief heeft nu ook weerklank gevonden aan de andere kant van de oceaan. Gisteravond stuurde de Amsterdamse uitgeverij De Bezige Bij het nieuws de wereld in dat ook zij van plan zijn om dergelijke herzieningen uit te voeren. Op de website van De Bezige Bij is hierover het volgende te lezen:
“Het initiatief van NewSouthBooks kan op onze volledige sympathie rekenen, en we zijn dan ook van plan om in de zeer nabije toekomst hun dappere voorbeeld te volgen. Het is in onze huidige tijdsgeest en maatschappij simpelweg onaanvaardbaar om gratuit kwetsende termen zomaar in een boek te laten staan. Zo ga je voorbij aan je reusachtige morele, menselijke plicht tegenover tal van minderheidsgroepen, zoals negers en zelfs indianen, voor wie het lezen van de gewraakte woorden een pijnlijke en zelfs traumatische ervaring kan betekenen. Kwetsende woorden in literatuur kunnen voor De Bezige Bij absoluut niet door de beugel.”
In een inderhaast bij elkaar geroepen persconferentie vanmiddag werd duidelijk gemaakt dat vooral Het Verdriet van België, het meesterwerk van Hugo Claus uit 1983, bijzonder stevig zal worden aangepakt.
Vuilspuiterij
Hans Ter Dolen, woordvoerder van De Bezige Bij, verwoordde het daar als volgt: “De dramatisch grote aanwezigheid van de bepaalde lidwoorden ‘de’ en ‘het’ in Het Verdriet van België waren ons al decennia lang een doorn in het oog. Na een computerscan stelde ons onderzoeksteam vast dat Het Verdriet maar liefst 14.203 bepaalde lidwoorden bevat. Het gaat om 10.660 keer ‘de’, en 3.543 keer ‘het’. Dat is erg veel, zeker als je rekent dat er in het lijvige ‘Huck Finn’ slechts sprake was van 219 keer ‘nigger’ en ‘injun’. Het is dus de hoogste tijd om in te grijpen, en het is eigenlijk ook een klein wonder dat in al die jaren niemand heeft durven protesteren tegen dit soort manifeste vuilspuiterij. Hugo Claus was dan ook een zeer grote naam, waar weinig mensen tegenin durfden te gaan, ook wijzelf niet. Nu Claus is overleden, ligt dat natuurlijk iets anders (lacht).
Door welke woorden ‘de’ en ‘het’ uiteindelijk zullen worden vervangen, staat ook voor het bestuur van de Bezige Bij nog niet honderd procent vast. Ter Dolen vervolgt: “Dat ligt nog volop in beraad, maar ik kan u zeggen dat het sowieso absoluut onschuldige pendanten zal betreffen waar niemand aanstoot aan zal nemen, in tegenstelling tot de gecontesteerde lidwoorden. Uit talrijke steekproeven en enquêtes komt wel naar voren, en dat kan ik u nu al verklappen, dat de woorden ‘spuitdiarree’ en ‘arbeitmachtfrei’ bijzonder grote kanshebbers zijn. Qua neutraliteit lijken die twee het voorlopig bijzonder goed te doen in onze polls.”
Ter Dolen besluit de persconferentie met het uitdelen van enkele A4-tjes aan de verzamelde pers, waarop in een korte testdruk reeds te zien is hoe ‘Het Verdriet van België’ er zou moeten uitzien zoals het hoort:
‘ Spuitdiarree auto ratelde. Spuitdiarree zon scheen over spuitdiarree straatkeien. Spuitdiarree auto startte, denderde langs arbeitmachtfrei bakstenen Gesticht. Toen Louis achterom keek naar arbeitmachtfrei torentje en arbeitmachtfrei met mos begroeide dak van arbeitmachtfrei Gesticht schoof spuitdiarree zon achter een wolk. God wil niet dat ik zijn schittering op aarde aanschouw. Hij trekt zich terug achter spuitdiarree wolken om mijn gemene muil niet te moeten zien.” (p.194)
Verwacht wordt dat de eerste druk van Arbeitmachtfrei Verdriet van België tegen lente 2011 in de rekken zal liggen. Verouderde exemplaren worden uit de handel genomen en vernietigd.
