Recordaantal Zwarte Pieten vraagt asiel aan in België

BRUSSEL – De jaarlijkse doortocht van Sinterklaas in ons land is weer voorbij. Maar niet alle Zwarte Pieten zijn braaf met de Sint teruggekeerd naar Spanje. Zoals elk jaar hebben tal van Zwarte Pieten de overtocht naar België te baat genomen om uit de dienst van de Sint te ontsnappen en in ons land asiel aan te vragen.

Het is een oud zeer. Elk jaar krijgt het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) in de week na 6 december een flink aantal extra aanvragen van asielzoekers van Afrikaanse origine. Dit jaar zouden dat er nu al 316 zijn, een nieuw record. Hoewel de meesten een verhaal opdissen van politieke of religieuze vervolging in hun thuisland, is het duidelijk dat het voor het overgrote deel gaat om gevluchte Pieten.

“De meesten zijn gelukkig eenvoudig te herkennen aan hun archaïsche, felgekleurde pakje, hun hoedje met pluimen of aan hun imposante krullenbol,” vertelt Hans Karstens van het CGVS. “Maar natuurlijk zijn er ook slimmeriken die hun opvallende werkplunje omruilen en zich wat bijknippen voor ze bij ons komen aankloppen.” Velen doen zich voor als vluchtelingen uit Congo om asiel aan te kunnen vragen. België ziet de instroom van de Pieten namelijk als economische migratie, en verleent enkel asiel om politieke, religieuze of humanitaire redenen. Maar dat laatste gebeurt eigenlijk nooit. Het CGVS staat dan voor de moeilijke taak om de Zwarte Pieten te onderscheiden van echte asielzoekers. “Ze worden ondervraagd over hun herkomst, net als alle andere asielzoekers. Maar voor een leugentje meer of minder draaien zij – net zoals de meeste Afrikanen – hun hand niet om natuurlijk. Pas als we ze écht goed beginnen grillen, kraken ze gemakkelijk. Dan krijgen we meestal een tranerig standaardverhaaltje over hoe onmenselijk ze behandeld worden door de Sint, en in welke mensonwaardige omstandigheden ze moeten leven en werken.” Eenmaal ontmaskerd, worden de Zwarte Pieten in een gesloten asielcentrum geplaatst en zonder pardon uitgewezen.

Roedeslagen

Maar niet iedereen is het eens met de harde behandeling van de Zwarte Pieten. Net zoals in Nederland gaan ook hier stemmen op om de toestand van de Zwarte Pieten te onderzoeken, tengevolge van talloze klachten van racisme, onderdrukking en mishandeling. Amnesty International meldde vorig jaar nog dat sommige Zwarte Pieten littekens van roedeslagen op hun rug, achterste of geslachtsdelen vertonen. Bij nader onderzoek blijkt ook dat sommigen bleker zijn dan ze zich voordoen, wat zou kunnen wijzen op een langdurig verblijf in juten zakken. “Het probleem is dat de federale regering laat betijen en elk jaar weer achter de feiten aanholt,” vertelt Fré Desduifs van de vzw Hart voor Zwart, die het voor Zwarte Pieten opneemt. “Telkens wanneer het probleem zich voordoet is de Sint weer nét het land uit en kan hij niet worden ondervraagd over de werkomstandigheden in zijn bedrijf. En zo blijft de situatie elk jaar dezelfde, en sturen we elk jaar de gevatte Pieten weer terug naar Spanje. Wat zij moeten ondergaan als ze terug onder ogen van een ongetwijfeld woedende Sint komen, durf ik mij niet voor te stellen. Maar ze zullen er niet met een gestameld ‘Excuseer, Sinterklaas‘ afkomen.”